Rozporządzenie GPSR (General Product Safety Regulation) to nowe unijne przepisy mające na celu zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa produktów dostępnych na rynku Unii Europejskiej. Zaczną one obowiązywać 13 grudnia 2024 roku. GPSR zastępuje wcześniejszą dyrektywę o ogólnym bezpieczeństwie produktów, dostosowując regulacje do dynamicznie zmieniającego się rynku, w tym rozwoju handlu elektronicznego i nowych technologii. Głównym celem rozporządzenia jest ochrona konsumentów przed niebezpiecznymi produktami.
Spis treści artykułu
Kogo dotyczy GPSR?
GPSR ma zastosowanie do wszystkich podmiotów uczestniczących w łańcuchu dostaw produktów konsumenckich. Dotyczy zarówno przedsiębiorców, jak i podmiotów działających w ramach działalności nierejestrowanej, sprzedających produkty. Rozporządzenie obejmuje m.in.: producentów, importerów oraz dystrybutorów.
Co ważne, sklep internetowy może występować w kilku rolach równocześnie – np. importera, dystrybutora oraz producenta.
Przykładowo, w danym sklepie mogą być sprzedawane zarówno przedmioty stworzone przez sprzedawcę, w odniesieniu do których sprzedawca ma status producenta, jak i takie, które sprzedawca pozyskał od kogoś innego i udostępnia je w sklepie jako dystrybutor.
👉 Zobacz, jak wdrożyć GPSR w swoim sklepie
Kim jest dystrybutor, importer i producent według GPSR?
Producent to podmiot wytwarzający produkty lub zlecający ich zaprojektowanie i produkcję, ale sprzedający je pod własną marką.
Tym samym za producenta będzie uważany również podmiot, który zleca wytworzenie produktu komuś innemu, a potem sprzedaje go pod własną marką (czyli w tzw. modelu white label). Jest on odpowiedzialny za zapewnienie zgodności produktu z wymogami bezpieczeństwa. Producent musi przeprowadzać oceny ryzyka, testować produkty i prowadzić odpowiednią dokumentację.
Importer to osoba lub firma wprowadzająca na rynek UE produkty spoza Unii, a właściwie spoza EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego).
Dystrybutor to podmiot, który udostępnia produkty na rynku, ale nie jest ich producentem ani importerem. Dystrybutor musi działać z należytą starannością, sprawdzając, czy produkty spełniają wymogi bezpieczeństwa i czy są prawidłowo oznakowane przez importera lub producenta – w zależności od przypadku.
Sam też musi zadbać, aby podczas przechowywania produktów i ich transportu nie dopuścić do narażenia ich na utratę zgodności z GPSR (przykładowo – jeśli wystawi sprzedawane wyroby na działanie wysokich temperatur, mogą one utracić swoje właściwości i stać się niebezpieczne dla konsumenta).
Jakich przypadków nie dotyczy GPSR?
GPSR nie ma zastosowania w szczególności do:
- produktów leczniczych do stosowania u ludzi ani do weterynaryjnych produktów leczniczych;
- żywności;
- pasz;
- żywych roślin i zwierząt;
- produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych;
- produktów ochrony roślin;
- antyków.
Wykaz wszystkich produktów znajdziesz w art. 2 ust. 2 i 3 (zdanie drugie) GPSR.
Jakich produktów dotyczy GPSR?
Rozporządzenie dotyczy produktów:
- nowych
- nowych,
- używanych,
- naprawionych,
- odnowionych,
- udostępnianych odpłatnie,
- udostępnianych nieodpłatnie.
Przykładowo, rozporządzenie dotyczy rowerów, obuwia, mebli czy nieelektrycznego sprzętu sportowego.
Natomiast w przypadkach, gdy istnieje już prawo Unii, które ma ten sam cel i reguluje bezpieczeństwo szczególnej kategorii produktów, to w tym zakresie nie będzie miało zastosowania GPSR. Przykładem może być sprzedaż zabawek czy produktów kosmetycznych, dla których obowiązują już szczególne regulacje. Zatem, jeśli sprzedajesz produkty podlegające szczególnym regulacjom, to będą miały one dla Ciebie nadal zastosowanie, a w zakresie w nich nieuregulowanym zastosowanie znajdzie GPSR.
Jak wdrożyć GPSR w sklepie internetowym?
Aby skutecznie wdrożyć GPSR w działalności sklepu internetowego, należy podjąć w szczególności następujące kroki:
Wprowadź odpowiednie opisy produktów
Na Twoich stronach produktowych powinny znaleźć się jasno i wyraźnie przedstawione informacje o :
- danych producenta (jego imieniu i nazwisku lub nazwie, zarejestrowanej nazwie handlowej lub zarejestrowanym znaku towarowym producenta oraz adresie pocztowym i elektronicznym, pod którym można się z nim skontaktować).
- w przypadku, gdy producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii – imieniu i nazwisku lub nazwie, adresie pocztowym i elektronicznym osoby odpowiedzialnej w rozumieniu rozporządzenia GPSR (czyli o podmiocie, który jest odpowiedzialny za produkt na terenie Unii Europejskiej m.in. w zakresie deklaracji zgodności UE czy współpracy z organami nadzoru).
- produkcie i bezpieczeństwie (chodzi tu o informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory produktu, np.: perfumy „Łąkowy raj”, numer produktu: 98765 oraz wyraźne zdjęcie tego produktu; a także wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat bezpieczeństwa, które powinny być umieszczone na opakowaniu, lub zawarte w dołączonym dokumencie towarzyszącym, w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów).
Przygotuj odpowiednią dokumentację GPSR
Należy uporządkować w niej wewnętrzne procesy dotyczących bezpieczeństwa produktów. Dokumentacja ta może przybrać formę polityki bezpieczeństwa produktów.
Pamiętaj, że jeśli jesteś producentem lub importerem, dodatkowo musisz też odpowiednio rejestrować (w specjalnych rejestrach):
- zgłaszane skargi,
- przypadki odzyskania produktu,
- środki naprawcze podjęte w celu zapewnienia zgodności produktu.
Zadbaj o prawidłowe opakowania, oznaczenia i instrukcje użytkowania produktu
Jeśli jesteś producentem, umieść na produkcie (lub – w stosownych przypadkach – na opakowaniu albo w dodatkowym, dołączanym do produktu dokumencie):
- informacje o swoich danych w zakresie wymaganym przez GPSR;
- jasne instrukcje i informacje na temat bezpieczeństwa w języku łatwo zrozumiałym przez konsumentów, określonym przez państwo członkowskie, w którym dany produkt jest udostępniany – jeśli dołączenie tych instrukcji jest zgodnie z GPSR niezbędne dla bezpiecznego i zgodnego z zamierzeniem producenta korzystania z produktu;
- numer typu, partii lub serii lub inny widoczny i czytelny dla konsumenta element umożliwiający jego identyfikację.
(podobne wymogi w zakresie oznaczania produktów swoimi danymi obejmują także importera).
Jeśli jesteś dystrybutorem, sprawdź, czy – w zależności od przypadku – producent lub importer wywiązali się prawidłowo ze swoich obowiązków w zakresie oznakowania produktów i dołączenia niezbędnych instrukcji zgodnie z art. 12 ust. 1 GPSR.
Jako importer sprawdź odpowiednio producenta.
Zbieraj informacje o podmiotach, które dostarczyły Tobie lub, którym Ty dostarczyłeś produkty
Okres przechowywania takich informacji wynosi 6 lat po dostarczeniu do Ciebie produktu lub części, komponentu lub oprogramowania wbudowanego w produkt lub po dostarczeniu przez Ciebie produktu do kupującego, w zależności od przypadku.
Przygotuj się na współpracę z organami nadzoru
Przygotuj się na współpracę z organami nadzoru w zakresie działań, które mogłyby wyeliminować lub ograniczyć ryzyko stwarzane przez produkty udostępnione na rynku.
Przykładowo, na żądanie tych organów będziesz musiał/a udzielić informacji np. o ryzyku stwarzanym przez produkt, związanych z nim skarg i wypadków lub o podjętych środkach naprawczych.
Zadbaj o warunki przechowywania produktu
Zapewnij, aby w czasie, gdy ponosisz odpowiedzialność za produkt – czyli do momentu dostarczenia towaru do kupującego – warunki przechowywania lub transportu produktu nie zagrażały zgodności produktu z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa.
Zorientuj się, jakie są Twoje obowiązki w przypadku, w którym sprzedawany przez Ciebie produkt okaże się niebezpieczny
Zasadniczo, obowiązki te obejmują co najmniej:
- jeśli jesteś dystrybutorem: natychmiastowe zgłoszenie sytuacji do producenta (lub importera);
- zapewnienie, aby podjęto środki naprawcze niezbędne do skutecznego doprowadzenia produktu do zgodności z wymaganiami. Na ogół potrzebne będzie więc co najmniej zaprzestanie sprzedaży danego produktu;
- zapewnienie, aby organy nadzoru rynku państw członkowskich, w których produkt został udostępniony na rynku, zostały o tym natychmiast poinformowane za pośrednictwem specjalnego portalu – Safety Business Gateway (producent jest zobowiązany do poinformowania o tym organów – ewentualnie może powierzyć to zadanie dystrybutorowi lub importerowi);
- poinformowanie konsumentów o przypadkach odzyskania produktu ze względów bezpieczeństwa lub o kwestiach mających na celu zapewnienie bezpiecznego korzystania z produktu (co do zasady jest to obowiązek producenta).
Co grozi za nieprzestrzeganie GPSR?
Projekt polskiej ustawy o nadzorze nad ogólnym bezpieczeństwem produktów przewiduje szereg kar dla podmiotów sprzedających produkty niezgodnie z GPSR, a ich wysokość może przyprawiać o zawrót głowy.
Przykładowo, na sprzedawcę (dystrybutora), który udostępnia produkt niezgodny z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa mimo tego, że na podstawie posiadanych informacji stwierdził lub miał powody, by przypuszczać, że produkt nie jest zgodny z GPSR, może zostać nałożona kara w wysokości do 500 000 zł.
Taka sama kara może zostać nałożona na każdy podmiot gospodarczy, który nie wykonuje obowiązków w zakresie opisów produktów w sklepie internetowym. Najwyższe kary za inne naruszenia sprzedawców mogą wynosić nawet 100 000 zł!
Organem nadzoru właściwym dla ogólnego bezpieczeństwem produktów – zgodnie z projektem ustawy – będzie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, natomiast organami właściwymi w sprawie kontroli produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa będą wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej.
Artykuł powstał we współpracy z naszym partnerem – prawnikami z Kreatora Legal Geek.
